Ik zit regelmatig in de trein. Daar geniet ik met volle teugen van. Niet alleen omdat ik me dan in alle rust kan voorbereiden op mijn werkdag die komen gaat, maar ook omdat er altijd wat te beleven valt. Allerlei mensen met hun eigen verhalen. De tongval die verandert naarmate de trein meer noordwaarts raast.
Onlangs werd mijn reis al vroeg bruut onderbroken door twee pubermeisjes met grote koffers die in de vierzit tegenover mij plaatsnamen. Binnen no time wisten ze alle ruimte in te nemen. Schooltassen, mobieltjes, liga’s, waterflessen, boeken: het lag overal. Rugzakken werden bruut tegen mijn enkels geschoven en telkens wanneer pubermeisje 2 vanuit ligstand besloot toch weer rechtop te gaan zitten, kon ik een stomp hier en daar verwachten. Het leek of er voor hen geen regels golden, behalve die van zichzelf.
Lichtelijk geïrriteerd sloeg ik het tafereel gade. Ijsberentrui tegen HelloKitty-shirt, oortjes delend en genietend van een aflevering Jachtseizoen. Benen languit op de zitting naast me. Ingesloten en opgefrommeld op mijn eigen stoel bedacht ik me opeens dat ik gewoon jaloers was. De meiden deden precies datgene dat menig volwassene had verleerd. Denken aan zichzelf. Lief zijn voor zichzelf. Zonder daarbij rekening te houden met anderen. Natuurlijk gelden er regels. Geschreven en ongeschreven. Het was duidelijk dat deze meiden hiermee nog onbekend waren. Maar hoe kun je, binnen deze kaders en regels, toch lief zijn voor jezelf? Iets minder rekening houden met anderen? Nee zeggen? Want je wordt er echt vele malen gelukkiger van.
Kun je ‘nee zeggen’ überhaupt leren? Hoe dan?
Ik geef je een aantal tips:
1. Een ‘nee’ tegen een ander is een ‘ja’ tegen jezelf. Ik weet dat ‘nee’ zeggen makkelijker gezegd is dan gedaan. Zeker wanneer je een enorme pleaser bent en conflictmijdend bovendien, zal dit een lastige zijn. Wat mij persoonlijk helpt is bedenken dat het ‘nee’ tegen de ander een ‘ja’ is tegen jezelf. ‘Nee, ik werk niet over vandaag’ is hetzelfde als ‘Ja, ik neem wat extra rust vanavond, zodat ik morgen meer productief zal zijn’. ‘Nee, ik proef jouw versgebakken taart niet’ equals ‘Ja, ik zorg voor mijn lichaam.’ Etcetera. Een ‘nee’ heeft een negatieve lading, maar wanneer je bedenkt dat elke ‘nee’ een ‘ja’ als vriend heeft, wordt het al een stuk minder moeilijk.
2. Je zegt geen ‘nee’ tegen een persoon, maar tegen diens verzoek of gedrag. Wanneer je het ‘nee’ zeggen nog steeds eng vindt; bedenk dan dat je niet de persoon zelf afwijst. Je wijst alleen datgene af dat hij of zij doet of van je vraagt op dat moment. Wanneer 1 van je goede vrienden je een keer afbelt, baal je wellicht kortdurend. Maar vind je diegene dan opeens minder leuk? Nee toch zeker? Hou dat in je achterhoofd. Echte vrienden nemen je zoals je bent, ook als je een keer wat minder puf of zin hebt. En de rest? Wil je die mensen überhaupt wel in je leven? Food for thought lijkt me.
3. Je geeft je grenzen beter aan.Het grootste voordeel van ‘nee’ zeggen is het volgende: wanneer jij vaker ‘nee’ zegt, weet de ander veel beter waar jouw grens ligt. Lijkt eng in eerste instantie, maar wat blijkt? Het gevolg is dat die ander vanzelf minder vaak over de grens van jou heengaat. Simpelweg omdat diegene nu weet dat die grens er is. Is dat ff handig!
4. Hou het simpel en duidelijk. Oké, met bovenstaande in je achterhoofd ga je ervoor. Je gaat ‘nee’ zeggen. Ben dan niet te uitgebreid en verzand niet in excuses (‘sorry sorry, ik voel me schuldig, maar het gaat echt niet anders’). Dat verzwakt je nee. Een krachtige korte ‘nee’ werkt het best. Wanneer je zorgt dat ook je lichaamstaal duidelijk een ‘nee’ uitstraalt, ben je geslaagd. En inderdaad, toegegeven; wanneer jij dit als pleaser voor het eerst uitprobeert, zullen mensen nogal verbaasd staan en proberen je alsnog over te halen. Herhaal dan, keer op keer, beleefd je korte ‘nee’. Alsof je een grammofoonplaat bent die blijft hangen. Zeer doeltreffend, werkt altijd.
Dus wat denk je dat deze gelukspsycholoog deed tijdens haar treinreis? Ze haalde diep adem, opende haar mond om ‘nee’ te zeggen tegen het gedrag van de meiden en zag vervolgens hoe ze hun jas aantrokken en uitstapten. Volgende keer beter.